اﻣـﺮوزه ﻣﺴﺎﯾﻞ و ﻣﺸﮑﻼت ﺣﻤﻞ وﻧﻘﻞ از ﻗﺒﯿﻞ آﻟﻮدﮔﯿﻬﺎی زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ، ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺮژی، اﻓﺰاﯾﺶ ﺧﺴـﺎرتﻫﺎی ﻣﺎدی و ﻣﻌﻨﻮی ﻧﺎﺷﯽ از ﺳـﻮاﻧﺢ و ﺗﺼﺎدﻓﺎت، ﻣﺸﮑﻼت ﻧﻈﺎرت و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ در ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﺑﺮوﻧﺸـﻬﺮی، اﻓـﺰاﯾﺶ زﻣﺎﻧﻬﺎی ﺗﻠﻒ ﺷﺪه و روﻧﺪ رﺷﺪ ﺳﺮﯾﻊ ﺗﻘﺎﺿﺎی ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﺑﻪ وﯾﮋه در ﺳﺎﻋﺎت اوج درﮐـﻼن ﺷـﻬﺮﻫﺎی دﻧـﯿﺎ ﺑـﻪ ﯾـﮏ ﻣﺸـﮑﻞ ﺟﺪی ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ.
سیستم حمل و نقل هوشمند یا Intelligent Transportation Systems به مجموعهای از ابزارها، امکانات و تخصصها در ارتباط با مدیریت ترافیک و اطلاعاتی در مورد انواع مدهای حمل و نقلی را در اختیار کاربر قرار میدهد تا کاربر را قادر به گرفتن بهترین و سریعترین تصمیم سازد.
سیستم حمل و نقل هوشمند یا ITS ، سیستمهایی متشکل از فناوری های نوین الکترونیک، کامپیوتر، IT، الکترو مکانیک و … هستند که در برنامه ریزی سیستم های حمل و نقل زمینی، امروزه نقش بسیار مهمی ایفا مینمایند.
قدمت کاربرد و برنامهریزی سیستم های حمل و نقل هوشمند به اوایل دهه 90 میلادی میرسد که در کشورهای توسعه یافته، از همان زمان شروع به مطالعه طراحی و گسترش این سیستم ها نموده اند با توجه به توسعه سیستم های مختلف حمل و نقل زمینی و افزایش تقاضای سفر به صورت تصادعدی و مشکلات عرضه، شاخه های مختلف سیستم های حمل و نقل هوشمند توانسته اند، تاثیرات بسیار مطلوبی در حل چالشهای حمل و نقل برای دولتها فراهم می آورد.
فناوریهای سیستم حمل و نقل هوشمند ITS
در سیستمهای هوشمند ترافیک فناوریهای متفاوتی بکار میرود. از سیستمهای اولیهای مانند هدایت خودرو و سیستم کنترل چراغهای راهنمایی، تابلوهای اعلان ترافیک، دوربین سرعت سنج و سیستم خودکار شناسایی شماره خودرو گرفته تا سیستمهای پیشرفته و پیچیده تری که بطور همزمان اطلاعات متفاوتی را از منابع متفاوت یکپارچه می کند. اطلاعاتی مانند وضع آب و هوا، وضعیت ترافیک، وضعیت جاده و …
مهمترین عملکردهای سیستم حمل و نقل هوشمند
- مدیریت و بهینه سازی جریان ترافیک و روانسازی حرکت
- مدیریت و کنترل حوادث
- مدیریت و پشتیبانی وسائل نقلیه امدادی
- مدیریت اخذ الکترونیکی عوارض, هزینه پارکینگ, خرید و رزرواسیون بلیط و…
- مانیتورینگ و کنترل حمل و نقل سبک و سنگین
- مدیریت و ناوبری پیشرفته
- مدیریت حمل و نقل عمومی
- مدیریت و پشتیبانی عابر پیاده و …
نقش سیستم حمل و نقل هوشمند در یکپارچهسازی سیستم حملونقل
سیستم حمل و نقل هوشمند تنها یک ابزار یا تکنولوژی جدید نیست. در واقع، سیستم حمل و نقل هوشمند امکان یکپارچهسازی سیستم حملونقل را فراهم میآورد. یک سیستم حملونقل به طور کلی، شامل شبکهها، وسایل نقلیه، افراد و کالاهاست. هر کدام از اجزای سیستم حملونقل مشخصات، ارگانها، و گاهی آژانسهای جداگانه دولتی دارند. ولی فنآوری اطلاعات قادر است تمامی این اجزا را به صورت یک سیستم یکپارچه درآورد.
اگر اطلاعات به صورت آسان و ارزان توسط تکنولوژی مدرن رد و بدل شود، سیستم امکان بیشتری برای بهینه شدن و مناسب عمل کردن خواهد داشت. برعکس، اگر اطلاعات در دسترس نباشد و یا با تأخیر جریان یابد، عملکرد درست سیستم امکانپذیر نیست. در واقع، تبادل اطلاعات تأثیر مستقیمی بر روی کارآمدی سیستم حملونقل دارد.
یک سیستم حمل و نقل هوشمند با محوریت اطلاعات، میتواند به حل مشکلات قدیمی و کاذب موجود بین حملونقل و ارتباطات کمک کند. افراد، کالا و اطلاعات میتوانند از یک نقطه به نقطهای دیگر منتقل شوند و در موارد زیادی، برای دستیابی مؤثرتر به این هدف، یکی میتواند جایگزین دیگری شود. برای مثال، فرستادن یک نامه به صورت الکترونیکی سریعتر، ارزانتر و قابل اطمینانتر از پست کردن آن است و یا شرکت در یک ویدئو کنفرانس به جای مسافرت کردن و حضور در کنفرانس در مکانی دیگر به مراتب سادهتر و اقتصادیتر است.
پیشرفتهای بوجود آمده در فنآوری اطلاعات میتوانند به ایجاد یک سیستم کاملاً یکپارچه برای سالهای آینده کمک کنند.
سامانه نظارت و جمع آوري اطلاعات
به عنوان یکی از دیگر بخشهاي مهم و ضروري مراکز کنترل ترافیک باید از از بخش هاي مجزاي زیر تشکیل شده باشد تا بتوان بیشترین کارایی مورد انتظار از آن را بدست آورد.
– سامانه نظارت تصویري مستمر
– سامانه ضبط تصاویر دیجیتال
– سامانه ثبت، نگهداري و بازیابی اطلاعات
– سامانه سنجش آلودگی هوا
– سامانه خودکار ثبت تخلفات