طراحی مسیر دوچرخه سواری در سطح شهر

در دهه­‌های اخیر راهبرد جهانی برای حل مشکلات حمل و نقل شهری در کشورهای در حال توسعه، تاکید بر استفاده از حمل و نقل عمومی و دوچرخه سواری است. در دهه 1970 و پس از وقوع بحران انرژی، در بسیاری از کشورهای توسعه یافته نیز استفاده از دوچرخه به عنوان راهکاری جهت صرفه جویی در مصرف سوخت مورد توجه قرار گرفت و ایجاد تسهیلات دوچرخه سواری مدنظر قرار گرفته شد.

دوچرخه وسیله نقلیه‌­ای کم هزینه، مناسب و ارزان است که از آن می­توان برای جابجایی در مسیرهای کوتاه و خیابان­‌های محلی استفاده نمود. ترویج دوچرخه سواری به عنوان الگویی جهت کاهش استفاده از خودروهای شخصی، در رویکردهای کلان حمل و نقل کشور و مقررات معماری و شهرسازی ایران نیز مورد تاکید قرار گرفته است. طبق مصوبه 25/10/68 در تمامی شهرهای با جمعیت بیش از 50000 نفر مسیر مخصوص عبور دوچرخه به عنوان پایه‌ای ترین عنصر تسهیلات دوچرخه سواری پیشنهاد شده است.

طراحی مسیر دوچرخه در سطح شهر

در حال حاضر در بسیاری از شهرهای بزرگ به سبب عدم ایمنی کافی و نامناسب بودن وضعیت فیزیکی بسیاری از معابر، استفاده از دوچرخه دشوار شده است، چراکه وسایل نقلیه موتوری در حال حاضر سلطه بلامنازع خود را بر خیابان­‌ها و معابر اعمال می­‌کنند.

معمولا عوامل مشخصی وجود دارند که در میزان استفاده از دوچرخه در مناطق مختلف اثرگذار خواهند. به طور مثال در شهرهای هموار زمینه بیشتری برای استفاده از دوچرخه وجود دارد. شیب­های تند را می­توان یکی از عوامل بازدارنده مهم برای دوچرخه سواران شمرد. با این حال استفاده از فن­آوری­های نوین مانند کاستن از وزن دوچرخه و استفاده از دنده و باطری به عنوان بخشی از تسهیلات دوچرخه سواری تا حد زیادی می­تواند موانع پیش رو در این زمینه را بردارد.

آب و هوای نامساعد نیز یکی دیگر از عواملی است که می­تواند در میزان کاربرد دوچرخه اثرگذار باشد. ترس از تصادفات عامل مهم دیگری است که می­تواند میزان استفاده از دوچرخه را تحت تاثیر قرار دهد. طرح­های ایمن سازی تردد دوچرخه عمدتا در گرو بهبود وضعیت ترافیک وسایل نقلیه موتوری است. در تراز اقتصاد کلان، سیاست گذاران و اقتصاددانان با این واقعیت مواجه هستند که گسترش دوچرخه سواری می­تواند منافع قابل توجهی از نظر کاهش مصرف سوخت و سرمایه گذاری برای تامین وسایل نقلیه و تسهیلات مربوطه ایجاد کند. در تراز اقتصاد خرد، اقلام هزینه­‌های جابجایی اشخاص با وسیله نقلیه شخصی شامل استهلاک، عوارض، بیمه سوخت، تعمیر و نگهداری و پارکینگ و غیره به مراتب بیش از هزینه­‌های کاربرد دوچرخه است.

توسعه شبکه مسیر دوچرخه در ایران

در اکثر شهرهای ایران، در گذشته‌های نه چندان دور، دوچرخه یکی از وسایل حمل‌ونقل اصلی شهری به حساب می آمده است. توپوگرافی اکثر شهرهای ایران که در دره‌ها و کوهپایه‌ها و مناطق کم شیب ساخته شده‌اند، موجب شده بود که رفت‌وآمد برای همه اقشار و سنین جامعه با دوچرخه ممکن باشد. دانش‌آموزان، صاحبان مشاغل، کارمندان و … برای تردد روزانه از دوچرخه استفاده می کردند. با تغییر الگوی زندگی، رفته رفته دوچرخه از زندگی مردم فاصله گرفت. البته هنوز در برخی شهرهای کشور، قشرهای مختلف مردم برای رفتن به محل کار و برای انجام کارهای روزانه از دوچرخه استفاده می‌کنند.

طی سال های گذشته در ایران، تعداد وسایل نقلیه شخصی به شدت افزایش یافته است. این افزایش در سال‌های اخیر، موجب شده‌است تا رکورد جدیدی در مصرف سوخت‌‌های فسیلی در یک روز در کشور ثبت شود. در سال 1396، چند شهر ایران در زمره گرمترین شهرهای جهان قرار گرفتند. ترکیب آلودگی مربوط به سوخت‌های فسیلی و گردوغبار موجب افزایش بیماری‌های تنفسی شده‌است. همچنین افزایش استفاده از وسایل نقلیه شخصی باعث شده‌است تا برنامه‌ریزان و طراحان شهری، شهر را برای تردد خودروها طراحی و برنامه‌ریزی کنند.

استفاده از وسایل نقلیه شخصی در تهران یک سبک زندگی است که سلامت شهروندان را به خطر انداخته است. زیرا منجر به کاهش فعالیت‌های بدنی، افزایش آلودگی صوتی، آلودگی هوا و راه بندان‌های مداوم ترافیکی شده‌است.
از طرفی دیگر اختصاص قسمت زیادی از فضای شهری به زیرساخت‌های حمل‌ونقل شهری مانندخیابان‌ها و پارکینگ‌ها، منجر به مشکلات اجتماعی و اقتصادی متعددی شده‌است.
دوچرخه یک گزینه مناسب برای حمل‌ونقل در شهر تهران برای سفرهای با مسافت کوتاه و متوسط است. اما برای استفاده از دوچرخه در سطح شهر تهران، مشکلاتی مانند ایمنی دوچرخه و نگرش‌های خاص فرهنگی وجود دارد. این مشکلات باید حل شود و تسهیلات دوچرخه سواری به خوبی ایجاد شود تا قدم بزرگی به سوی ترویج و افزایش استفاده از دوچرخه به عنوان یک وسیله نقلیه شهری برداشته شود.

قابل توجه کارفرمایان محترم:

جهت دریافت خدمات مشاوره حمل و نقل و ترافیک، کلیک کنید